Takva, ’a inanıp, onun emir ve yasaklarına riayet etmek, yani ’tan korkup haramlardan sakınmak demektir. Takva ehli şüpheli işlerden de sakınırsa vera’ sahibi olur. Helal malın fazlasından, şüphelilere düşme korkusu ile mubahların çoğunu terk etmeye ve dünya sevgisinden sakınmaya Zühd denir. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Dünyada felaketlerden, ahirette azaptan kurtulmak için iki şey gerekir. Emirlere sarılmak ve yasaklardan sakınmak! Bu ikisinden en büyüğü, daha lüzumlusu, ikincisidir ki, buna Vera’ ve Takva denir. İnsanların meleklerden daha üstün olabilmesi, vera’ sayesindedir. Vera’ ve takva üzere olmak, her şeyden daha lüzumludur. (m. 76)
Vera’ hakkında hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(İmanın esası vera’dır.) [Hatib]
(Dinimizin direği vera’dır.) [Beyheki]
(Hiçbir şey, vera’ gibi olamaz!) [Tirmizi]
(Vera’, amellerin efendisidir.) [Taberani]
(İman insanı vera’ sahibi yapar.) [Deylemi]
(Vera’, şüpheli şeylerden kaçmaktır.) [Taberani]
(Dinimizdeki en hayırlı şey vera’dır.) [Hakim]
(Vera’ güzeldir, âlimlerde daha güzeldir.) [Deylemi]
(Dininiz ancak vera’ ile ayakta kalır.) [Mekt. Masumiye]
(Vera’ sahibi imamla kılınan namaz kabul olur, onunla oturmak ibadet, onunla sohbet sadaka olur.) [Deylemi]
(Vera’ ehli imamla kılınan iki rekat namaz, vera’sızla kılınan bin rekattan efdaldır.) [Ebu Nuaym]
(Şu üç şey bulunan kimsenin imanı kâmildir: Herkesle iyi geçinen güzel ahlâk, kendini haramlardan alıkoyan vera’, cehlini örten hilm.) [Nesai]
(Farzları eda et ki, insanların en âbidi olasın, haramlardan kaç ki, insanların en vera’ ehli olasın, ’ın senin için yaptığı taksime razı ol ki, insanların en zengini olasın.) [İbni Adiy]
Takva hakkında Kur’an-ı kerimde buyuruluyor ki:
(Cennet, takva sahipleri için hazırlanmıştır.) [Al-i İmran 133]
( indinde en şerefliniz, takva ehli olanınızdır.) [Hücurat 13]
(, ancak takva ehlinin [ibadetlerini] kabul eder.) [Maide 27]
Peygamber efendimiz de buyuruyor ki:
(Takva, imanın elbisesidir.) [Deylemi]
(Takva, her hayrı içine alır.) [Ebu Ya’la]
(Takva ehli hesap vermeden Cennete girer.) [Taberani]
(Her şeyin esası vardır. İmanın esası da vera’ [takva]dır.) [Hatib]
(Üstünlük takva iledir. Başka bakımdan üstünlük yoktur.) [Taberani]
(Ahirette, ’a yakın olanlar, vera’ ve zühd sahipleridir.) [İbni Lal]
(Zühd ile vera’ her gece kalbleri dolaşır, iman ve hayâ bulunan kalblere yerleşir, böyle olmayan kalblerde durmaz, geçip giderler.) [İ. Gazali]
(İlmiyle amil olmayan âlim, vera’ı olmayan da abid olamaz. Zahid değilse vera’ sahibi olamaz.) [Askeri]

----------------------------------------------------------------------------------------------------

Vera; Teala hariç her şeyden şiddetle sakınmaktır. Dinde haram ve mekruh olan şeyleri terk ettikten sonra, haram ve mekruh oluşu şüpheli olan hususları da terk etmektir. Zerre kadar da olsa kimsenin hakkını üzerine geçirmemektir. Vera; takvanın ileri merhalesidir. Emredilen ve men edilen bütün dini emirleri teferruatı ve incelikleri ile tatbik etmektir.


Vera, dört kısımda mütalaa edilmiştir:

Vera'-ı adül: Fetva ehlidir. Dinin hükümlerine riayet etmektir.

Vera'-ı süleha: Haram ihtimali olan şeylerden çekinmektir.

Vera'-ı müttakıyan: Helalde şüpheli olanlardan uzaklaşmaktır.



Vera'-ı sıddikin: Hakk'a ibadette kuvvet kazanmak için hilaf-ı nefs etmektir.



Takva gibi vera’nında pek çok tarifi yapılmıştır. Ayet, hadis ve ehli gönülün vera’ı tariflerini görelim ve birkaç misal alalım.



Kuşeyrî (k.s) Hazretleri, vera’ bahsini “Kişinin kendisini ilgilendirmeyen şeyleri terk etmesi islamı iyi anlayıp tatbik ettiğinin delilidir” hadisi şerif ile açıyor. Görüldüğü gibi vera, fuzuli şeyleri terk etmek ve şüpheli olan her şeyi terk etmektir. Dinin inceliklerine son derece hassas olan Resulü (a.s.v), Ebu Hureyre’ye (r.a) hitaben: “Vera’ sahibi ol ki,insanların en çok ibadet edeni olasın” buyurmuşlardır.



Derler ki, “Dînî mevzularda ince düşünenin kıyamet günü önemi büyük olur.” İşte o önemi büyük olanlardan Ebu Bekir Sıddık (r.a) “Bir nev’i harama düşeriz korkusu ile yetmiş çeşit helali terk eyledik” buyurmuş, takvanın ileri derecesi olan vera’a nasıl ulaşılır öz olarak anlatmıştır.



Seriy Sakati (k.s). Cüneyd-i Bağdadi (k.s) ile gönül sohbetine dalmıştı. “Cennete giden kısa bir yol biliyorum” dedi Seri (k.s). Cüneyd (k.s) sordu, bu yol nedir? Cevap: “Hiç kimseden bir şey isteme, verildiği takdirde hiç kimseden bir şey alma. Hiç kimseye verecek bir şeye sahip olma.”



Ebu Osman’a (k.s) göre, vera’ın sevabı ve neticesi ahirette hesabın hafif olmasıdır.

Vera’, onurlu bir makamdır. Nitekim Resulullah (a.s.v) Efendimiz “Dinin temeli veradır” buyurur.



Büyüklere göre vera’ sahipleri üç gruptur:



1. Açık surette haram ve helal oluşu belli olan şeyler arasında kalan ve kesin olarak haram ve helal denilemeyen şüphelilerden sakınanların vera’ı.



İbn Sirin (k.s) der ki: "Bana vera’dan daha kolay gelen bir şey yoktur. Bir şey gönlüme şüphe veriyorsa hemen onu terk ederim."



2. Eli bir şeye uzandığında kalbiyle duruma vakıf olarak göğsü daralan kimselerin vera’ı. Bu tür vera’ı ancak erbabı kulüb (gönül ehli) ve tahkik ehlinden olan kimseler anlayabilir. Ki, Peygamber Efendimiz (s.a.v) “Günah, gönlünde daralma meydana getiren şeydir” buyurmaktadır.



Ebu Said Harraz (k.s) der ki; “Vera’, halka zerre ölçüsünde dahi olsa haksızlık yapmaktan uzaklaşmaktır.Ta ki hiçbir kimse sizden bir zulüm ve haksızlık gördüğünü iddia ederek talepte bulunamasın.



3. Ariflerin ve vecd ehlinin mertebesidir. Ebu Süleyman Darani (k.s) şöyle der: “Seni ’tan alıkoyan her şey senin için uğursuzdur.”



Vera’ın en aşağı derecesi yasaklardan çekinmek, en yüksek derecesi ise ’ı zikirden alıkoyacak şeylerden kaçınmaktır.



Vuslat-ı Hak yolcuları için, sadece bu yolda beş güzel esas vardır. Bunlar:

Sabır, Takva, Vera’, Yakin ve Marifettir.



Hz. Ömer b. Hattab (r.a) diyor ki: “Takva sahibi olan, vera’ı elde eden kimsenin, dünyalığı einde bulunduranlara karşı boyun bükmesi doğru değildir.”



Ebu Hureyre (r.a) “Yarın Teala’nın indinde bulunacak olanlar, zühd, takva ve vera’ sahipleridir” diyor.



Teala, Hz. Musa (a.s)’a “Bana yaklaşanlar vera’ ve zühd ile yaklaştıkları kadar, başka bir şeyle yaklaşamazlar” diye vahyetmiştir. Resülullah (s.a.v) “Zahid olunuz ki vera’ sahibi olmanız kolaylaşsın” buyurmuşlar.



Geylani (k.s) Hazretleri der ki : “Sebepler tuzağını parçaladığın zaman müsebbite vasıl olursun: Yani, sebepler perdesini ortadan kaldırdığın zaman onların maverasında ’a (c.c) ulaşırsın. Adet ve alışkanlıkları bertaraf ettiğin zaman onların ardında ’ı (c.c) görürsün, onların arkasında senin için harikuladelikler zuhur eder.”



Sufiler haram olan şeylerden kendilerini kesin olarak uzakta bulundururlar. Fakat, haram olduğu veya mübah olmadığı konusunda en küçük şüphe bulunan hususlardan da haramdan kaçınır gibi kaçınırlar. Şüpheli şeylere girmenin kendilerini harama sürükleyeceğinden endişe ederler. Ayrıca helal ve mübah olduğu kesinlikle bilinen şeylerin kesinlikle ihtiyaç ve zaruret miktarından fazla olan kısmını da terk ederler.



Salik önce zühd sahibi olmaya çalışmalı, bilahare takva ve vera’ gelir ki, zühd ile vera’ arasındaki fark şudur: Vera’ şüpheli olanı terk; zühd ise ihtiyacından fazlasını bırakmaktır. Evet, vera’ kalbi tasfiye, lisanı muhafaza ve bütün işlerde mâlâyâniyi (boş işleri) terktir ve vera’ın en aşağı derecesi, yasaklardan çekinmek, en yüksek derecesi ise ’ı (c.c) zikirden alıkoyacak olan şeylerden kaçınmaktır.

Ecyad kardeşim ellerinize ve emeğinize sağlık...mektubatı şerifdeki bu konu ile alakalı mevzu bende mevcud. Güncel örnek verme babında zorlanmıştım !... SELAMLAR