Bölümler | Kategoriler | Konular | Kitaplar | İletişim
Gösteris yapmak için söylenen yalanlar
Gösteris yapmak için söylenen yalanlar
Kuran ahlakin yasamayan insanlarda yalanin en çok kullanldigi durumlardan biri, birbirlerine gösteris yaptiklari zamanlardir. Allah'in Kuran'da da bildirdigi gibi insanlar birbirlerine karsi övünmeye ve gösteris yapmaya çok düskündürler:
Bilin ki, dünya hayat ancak bir oyun, '(eglence türünden) tutkulu bir oyalama', bir süs, kendi aranizda bir övünme (süresi ve konusu), mal ve çocuklarda bir 'çogalma-tutkusu'dur. Bir yagmur örnegi gibi; onun bitirdigi ekin ekicilerin (veya kafirlerin) hosuna gitmistir, sonra kuruyuverir, bir de bakarsin ki sapsari kesilmis, sonra o, bir çer-çöp oluvermistir. Ahirette ise siddetli bir azap; Allah'tan bir magfiret ve bir hosnutluk (riza) vardir.
Dünya hayati, aldanis olan bir metadan baska bir sey degildir. (Hadid S
Bilmiyorum" dememek için söylenen yalanlar
Bazi insanlar kendilerini çok begenip büyük gördükleri için, her konuda eksiksiz ve kusursuz olduklarini çevrelerindeki insanlara da kanitlamaya çalisirlar. Kendilerinin her konuda bilgi sahibi olduklarini göstermek isterler. Bu nedenle, kendilerine bir konuda danisildiginda veya kendilerinden bir bilgi istendiginde, eger bu konu hakkinda bilgileri yoksa, çogu zaman bir cevap uydururlar.
Sorulan konu hakkinda bilgisiz olmak veya konudan haberdar olmamak agirlarina gider, "bilmiyorum, haberim yok" demezler. Çogu zaman bu yüzden daha da küçük duruma düserler, çünkü bilgisizce konustuklari anlasilir. Ama sirf kibirleri yüzünden küçük düsmeyi ve yalanciligi göze alirlar.
Allah bir ayetinde, bir konu hakkinda hiçbir bilgisi olmadigi halde tartismalara girenlerle ilgili olarak söyle bildirmektedir:
Iste sizler böylesiniz; (diyelim ki) hakkinda bilginiz olan seyde tartistiniz, ama hiç bilginiz olmayan bir konuda ne diye tartisip duruyorsunuz? Oysa Allah bilir, sizler bilmezsiniz. (Al-i Imran S
Yalancinin kendini kandirma yöntemleri
Her insan, yalan söylemenin ahlaksizlik oldugunu çok iyi bilir. Bu nedenle yalan söylediginde, vicdanini rahatlatmaya, yalanciligina mazeretler bulmaya çalisir. Oysa, dogru olan insanin yalanciligini itiraf ederek, dogrulari söylemesidir.
Insanin yalanciliga uydurulan kiliflari da bilip tanimasi gerekmektedir. Çünkü bu sekilde kisi kendisi bir yalana basvurdugunda da düsünecek ve kendini kandiramayacaktir.
Iyi niyetle yalan söylediklerini iddia edenler Insanlarin yaptiklari ahlaksizliklarda kendilerini kandirma yöntemlerinden en bilineni, iyi niyetli olduklarini öne sürmeleridir. Örnegin bir insan dedikodu yapan insanlari elestirir, kinar. Ancak kendisi dedikodu yaptiginda, kendisinin iyi niyetli oldugunu ve bu nedenle bunun bir zarari olmayacagini iddia eder. Yalancilarin büyük bir kismi da ayni savunmayi yaparlar; iyi niyetle yalan söylediklerini, amaçlarinin kötülük degil, kendilerini savunmak veya baskasinin içini rahatlatmak oldugunu söylerler.
Örnegin, okula gitmeyen bir çocuk, annesini kizdirmamak için yalan söyledigini ve okula gitmedigini gizledigini öne sürer.Kimi insanlar ise, gerçegi söylediklerinde yakinlarinin sevgisini ve güvenini kaybetmekten korktuklarini ve bu nedenle yalan söylediklerini iddia ederler. Örnegin yaptigi bir iste basarisiz olan kisi bunu
patronundan gizlemek için çesitli yalanlara basvurabilir. Ve bunu "güven
kaybetmeme" adi altinda rahatlikla sürdürebilir.
Bu insanlar kendilerini ve çevrelerindeki insanlari, iyi niyetli olduklari için, söyledikleri yalanin bir zarari olmayacagi konusunda ikna etmeye çalisirlar. Oysa iyi niyetli oldugunu öne sürerek kötü ahlak gösterenlere Allah Kur'an'da söyle dikkat çekmektedir: Öyleyse, nasil olur da, kendi ellerinin sunduklari sonucu, onlara bir musibet isabet eder, sonra sana gelerek: "Kuskusuz, biz iyilikten ve uzlastirmaktan baska bir sey istemedik" diye Allah'a yemin ederler?
Iste bunlarin, Allah kalplerinde olani bilmektedir. O halde sen, onlardan yüz çevir, onlara ögüt ver ve onlara nefislerine iliskin açik ve etkileyici söz söyle. (Nisa
S