Bölümler | Kategoriler | Konular | Kitaplar | İletişim
KURAN DA DIKKATI CEKEN BESINLER
SÜTÜN OLUSUMU
Sizin için hayvanlarda da elbette ibretler vardir, size onlarin karinlarindaki fers (yari sindirilmis gidalar) ile kan arasindan, içenlerin bogazindan kolaylikla kayan dupduru bir süt içirmekteyiz. (Nahl Suresi, 66)
Vücudun beslenmesini saglayan temel maddeler, sindirim sistemindeki kimyasal dönüsümler sonucunda olusur. Sindirilen bu besin maddeleri daha sonra bagirsak duvarindan kan dolasim sistemine geçerler. Kan dolasimi sayesinde ilgili organlara sevk edilmis olurlar.
SÜTÜN FIZYOLOJIK OLUSUMU
Yukaridaki tabloda mide kanalindan gelen yari sindirilmis besinlerle damarlardan gelen kanin birleserek vücuda dagilimi görülmektedir. Bu karisimin bir kismi kaslara ve diger vücut dokularina dagilirken, bir kismi da süt bezlerine süt olarak salgilanmak üzere ulasmaktadir.
Süt bezleri de diger vücut dokulari gibi kan yoluyla kendilerine getirilen sindirilmis gidalarla beslenirler. Bu nedenle kan, besinlerden gelen gidalarin toplanip iletilmesinde çok önemli bir rol oynar. Süt de tüm bu asamalardan sonra süt bezleri tarafindan salgilanir ve sindirilmis besinin kan dolasimiyla tasinmasi sonucunda olustugu için besin degeri oldukça yüksektir. Insanlar ne hayvanin karnindaki yari sindirilmis besini ne de hayvanin kanini dogrudan tüketebilirler.
Bunlari dogrudan tüketmeleri ciddi zehirlenmelere hatta ölüme yol açabilir. Ama Allah, yarattigi son derece kompleks biyolojik sistemler sayesinde, bu sivilarin içinden temiz ve saglikli bir gidayi insanlarin faydasina sunmaktadir. Böylece insanlarin dogrudan tüketemeyecegi kan ve yari sindirilmis besinden içilir nitelikte, besleyici süt üretilmis olur.
Görüldügü gibi Nahl Suresi'nin 66. ayetinde, sütün biyolojik olusumu ile ilgili tarif edilenler, günümüz biliminin ortaya koydugu bilgilerle büyük bir uyum içerisindedir. Memelilerin sindirim sistemine yönelik uzmanlik gerektiren böyle bir bilginin Kuran'in indirildigi dönemde insanlar tarafindan bilinmesinin mümkün olmayacagi ise son derece açiktir.
SelamSevgi veDua Ile :)
Hafizamizi Güçlendiren Gidalar
Bazi besinler beynin çalismasini direkt olarak etkiliyor. Parlak zekanin unutkanlik ya da güçlü hafizanin perde arkasinda aldigimiz gidalar gizlidir desem dogru olur. Iste beynimizle besinler arasindaki ilginç iliskiyi ispatlamada yardimci olan gidalar:
Bir sinava girmeden önce ya da yogun düsünmeniz gereken zamanlarda sekerli yiyecekler mi yersiniz? Geç saatlere kadar çalistiginiz zamanlar konsantrasyonunuzu toplamak için kahve mi içersiniz? Kimimiz bu tür önlemlerin psikolojik oldugunu düsünsek de yapilan arastirmalar birçok gidanin beynin çalismasini dogrudan etkiledigini göstermistir.
Beynimiz tipki bir orkestra sefi gibidir. Vücudumuzdaki sinir iletilerinin bir hücreden digerine tasinmasini yönetiyor. Bunu yaparken sinirsel iletici denilen kimyasal maddeler salgiliyor. Vücudumuzda milyarlarca sinir hücresi var. Beynimiz, bedensel, duygusal ve davranissal konularda tüm mesajlari bu kimyasal maddeler araciligiyla ilgili hücrelere gönderiyor.
Ne var ki bu önemli görevi yapmasi için beynin besinlere ihtiyaci var. Yedigimiz gidalarin besin degeri kan yoluyla tüm vücuda yayilmadan önce ilk olarak beyine ulasiyor. Beyin, hangi besinin ne kadar yararli olacagini bildigi için bu konuda çok seçici davraniyor. Kan/beyin bariyeri dedigimiz koruyucu zirh beyine giren tüm besinleri kontrol edip yararli olanlari kendine seçiyor ve kalanlari kan yoluyla vücudun diger taraflarina gönderiyor.
Beynin bu seçici özelliginden yola çikarak yapilan arastirmalarda bazi besinlerin beyin performansini artirip çalisma gücünü destekleyerek unutkanliga ve hafiza fonksiyonlarina iyi geldigi kanitlanmistir. Son arastirmalarda ise gidalarin türü kadar miktar ve kalitesinin de zihinsel performansi ve insanin davranislarini etkiledigi daha belirgin olarak ortaya çikmistir.
Beslenmemizde Nelere Dikkat Edelim?
Beynin performansini artiran en önemli ögün kahvalti olmali. Kahvalti aliskanligi olmayan kisilerde konsantrasyon kaybi çok oluyor. Yogun bir güne baslarken; peynir, süt, yumurta gibi protein içeren besinler, kepekli ekmek ve sekersiz çay ya da meyve suyundan olusan bir kahvalti ile güne baslamak iyi bir tercih olsa gerek. Beyni yalnizca kahvalti etkilemiyor tabii ki. Diger ögünlerde yenen bazi gidalarin da beyin üzerinde etkisi var.
Proteinli gidalarda bulunan trozin isimli amino asit hizli düsünme, enerjik olma ve motivasyon gibi katkilarla daha verimli çalismamizi sagliyor. Karbonhidratli besinler, beynin enerji kaynagi olan glikozu temin ediyor. Bunun yani sira pek çok vitamin ve mineraller beynin normal gelisimi ve çalismasi için gerekli.
Unutkanligi Önleyici Besinler Hangileridir?
Beynin sürekli aktif olmasi, dikkat ve konsantrasyon açisindan zengin olmasi yedigimiz yiyeceklere bagli. Kisaca özetlemek gerekirse protein, karbonhidrat, vitamin ve minerallerden olusan bir beslenme programi ile beynin performansini artirmak mümkün.
Balik, yesil yaprakli sebzeler, lahanagiller ve tahil içerikli bir diyetle günümüzde hayli yayginlasan unutkanlik sorununu çözebilirsiniz. Genç yaslarda baslayan, pek önemsemedigimiz hafif unutkanliklari bu basit önlemlerle yenebiliriz.
Farkli bir hastalik olan Alzheimer hastaliginin son yillarda giderek artmasi nedeniyle yapilan arastirmalarda, kolin adli maddenin hafiza depolanmasinda önemli rol oynadigi, eksikliginde ise unutkanligin devreye girdigi ortaya çikti.
Bu hastalara kolin açisindan zengin olan yesil yaprakli sebzeler, soya fasulyesi, ve süt yaninda yumurta sarisi, lahanagiller özellikle de karnabahar ve sakatatlari tavsiye ederek lesitin maddesi verilmesi ile unutkanliklarinin azaldigini biliyoruz.
Ögrenme yetenegini gelistiren ve hafiza için hayati önem tasiyan kolin maddesi anne sütünde bol miktarda bulunuyor. Kolin, anne sütünden sonra en çok soya ürünleri, yesil yaprakli sebzeler, karnabahar ve yumurta sarisinda bulunuyor.
Saglikli beslenmenin yanisira sabah ve aksam 30'ar dakikalik yürüyüs yapmak ya da eksersiz yapmak ta çok faydali bir beyin çalistiricisi. Ayrica beynimizin de yeterli oranda oksijen almasi için egzersize ihtiyaci var. Bu nedenle bol bulmaca çözmek gibi beyin jimnastigi dikkatinizi gelistirip hafizanizi güçlendirecektir.
Unutkanligi yenmek ve hafizayi güçlendirmek için tavsiye edilen kuru üzüm ile sadece beynimizin esas yakit maddesi olan dogal glikoz almiyoruz. Ayni zamanda bol miktarda lif ve B kompleksi vitaminler flavunoid ve antioksidanlari da almis oluyoruz.
Kuru üzüm yaninda kuru kaysi, kirmizi biber, çilek, portakal, ceviz, findik gibi gidalarla bellegimizi kuvvetlendirebiliriz.
Hafiza gücünü azaltan sakinlestirici ilaçlardan agri kesicilerden, dikkat yogunlasmasini engelleyen alerjik ilaçlardan uzaklasmaliyiz.
Dikkat ve konsantrasyonumuzu azaltan uykusuzluk, stres, yorgunluk, sigara, alkol, kahve islenmis rafine gidalar ve oksijeni az ortamlardan da uzaklasmaliyiz.
Ali Akben
Selam Sevgi ve Dua Ile :)