Bölümler | Kategoriler | Konular | Kitaplar | İletişim
Zekât kimlere verilir, kimlere verilmez?
Halis ECE
Zekât kimlere verilir, kimlere verilmez?
Zekât, bir nevi din kardeşine yardımdır, destektir. Sıkıntısına bir ölçüde çare olmaktır. Böyle olunca insan elbette en yakınının derdine çare olmak ister, sıkıntısını önlemeye çalışır. Bu itibarla kişi, zekâtını da önce yakınlarına vermesi gerekir. Ancak bu hususta kesin hükümler vardır. Çok yakını olanlara zekât veremez. Çünkü bu kadar yakını olan insana zekâtıyla değil kendi nafakasıyla yardım etmesi, kendi ailesinin bir ferdi olarak bakması gerekir. Bunlara ilim lisanında usûl ve fürû‘ denilir.
***
Zekât verilebilecek yakınlar şunlardır:
• Başka aileye karışmış kız kardeşler,
• Ayrı hayat kurmuş erkek kardeşler, bunların çocukları, yani kişinin yeğenleri.
• Amcalar, dayılar, onların çocukları.
• Halalar, teyzeler, bunların da çocukları...
• ... ve sonra ihtiyaç sahibi konu-komşu ve dostlar, tanıdıklar, muhitin münasipleri.
***
Zekât verilemeyecek olan yakınlara gelince...
Onlar da usûl ve fürû‘ olmak üzere iki sınıftır.
• Usûl; ana-baba, dede-nine ilh.dir.
• Fürû‘ da, oğul-kız ve bunların çocukları, yâni kişinin torunları ilh.dir.
Bunlara zekât ve fitre verilmez. Şayet ihtiyaç sahibi iseler, zekâtla değil öz nafakayla desteklenip korunmaları gerekir.
Burada sık sorulan “kayınvalide ile kayınpedere zekât verilir mi?” suâlinin cevabını da arzedelim:
- Verilebilir. Bir mâni yoktur. Bunlar zekât verilmeyecek kadar yakından sayılmazlar.
- Ya damat ile geline?..
- Onlara da verilebilir. Şayet ihtiyaç sahibi iseler, bunlar öncelik hakkına da sahiptirler. Oğluna kızına veremese de, damadına, gelinine verebilir. Çünkü gelin, zekât verilmeyeceklerden değildir. Damat da öyle... Ancak bunlar hassas ve ince ruhlu kimseler ise, dikkatli olmak, veriş şeklini çok iyi ayarlamak gerekir. Belki de bu hikmetinden olacak ki; zekâtı verirken, benim zekâtım, fitrem gibi isimlerle ifade etme şartı yoktur. Öyle olunca, alanların zekât ya da fitre olduğunu bilmelerine gerek yoktur. Verenin niyeti ve bir de zekâtı, fitreyi emreden Rabbimiz'in bilmesi kâfidir... Başka bilene ihtiyaç yoktur. Bu bakımdan Bayram harçlığı adıyla da intikal ettirmek mümkündür. Yeter ki rahatsızlık olmasın.
***
Zekât, büyük bir yardım müessesesidir. Bununla İslâm'a büyük çapta hizmet edilebilir. Yeter ki bu kaynak verilmesi gereken yerlere verilebilsin; çorak arazilere değil de, münbit muhitlere akıtılsın. Bu açıdan bakınca, hemen aklımıza ihtiyaç sahibi talebelerin-öğrencilerin kaldığı, okuyup barındıkları yerler gelmektedir.
***
Demek ki; zekât ve fitremizle, oldukça büyük hizmetlere vesile alabiliriz. Öğrencilerle meşgul olanlar, zekâtın nasıl ve nerelere harcanacağını bilen kimselerdir. Öyle ise “damlaya damlaya göl olmalı” zekâtlarımızın önemli bir kısmı böyle barajlarda toplanmalı, istikbâlde ihtiyaçlarını teminde kullanılmalıdır. Bunun ehemmiyetini hiç unutmamak gerektir.
Zekât mevzusu oldukça detaylı ve ince bir konu sanırım. Bir de ferâiz ilmini az-biraz dinlemiştim bir Hoca Efendiden. Bana, sanki üzerinde ihtisas yapılması gereken, başlı başına bir konu gibi gelmişti. Esâsen dinimizin hangi tarafı öyle değil ki? İlim bir deryâ. Tâlimin sonu yok!
Bu güzel yazı için teşekkürler. Mevlâ sa'yınızı meşkûr etsin. Selam ve sevgiler...
Sevgili Ankebut;
Feraiz, İslam hukukunun mirasla alakalı kısmının adıdır. Yani İslam hukukunda miras mevzuunu ele alan kısma kısaca "Feraiz" denir.
Tabii ki ihtisası gerektiren bir saha... Ayrıca da ısrarla müzakere ve mütalaa edilmesi gereken bir alan. Yoksa unutulması da çok basittir.
Hukuka devam eden bazı kardeşlerimize tez olarak işlemelerini tavsiye ediyorum zaman zaman. Ama bugüne kadar pek de kayda değer bir çalışma çıkmadı orta yere...
Hayırlısı olsun.
Selam ve dualar...
Kardeşim ellerinize sağlık.Feraiz ilmini okumak bizlere kısmet olmadı ama sizlerin bilgilerinden yararlanıyoruz Allah razı olsun.Acaba diyorum hazırcılıkmı yapıyoruz kendimiz araştırmadan bilgilere ulaşıyoruz.Mevla sizlere kolaylık ihsan eylesin kardeşim....
Değerli kardeşim ALANYA SULTANI...
İlginiz ve dualarınız için teşekkürler...
Dediğiniz gibi "hazırcılık" yapıyor sayılmayız herhalde... İşi noktadan ele alır bakarsak, tabii ki hepimiz hazırcı sayılırız. Ecdat hemen her şeyi halletmiş, inciğinden cinciğine kadar desek yeri var. Bizlere de sadece açıp okumak, anlamaya çalışmak kalmış... Ayrıca bazı ilimleri tahsil etmek, malumunuz farz-ı ayn değil kifayedir. Dolayısiyle bazılarının onu elde edip cemiyetin ihtiyaçlarını görmesiyle herkes bu sorumluluk ve mükellefiyetten kurtulur. Feraiz de bu kısım ilimlere dahildir.
Rabbim cümlemize faydalı ilim ihsan eylesin. Faydasızından, özellikle de zararlı olanlarından ya da okuduklarımızla topluma zarar vermekten bizleri muhafaza buyursun.
Allah'a emanet olun.
Selam ve dualarımla...
Sağolun kardeşim hüsnü niyetiniz için teşekkür ederim ..Mevla cümlemize yolunda hizmet edebilmeyi ,bizlere öğretilenlerin hakkını verebilmeyi nasib eylesin...
SELAMLAR.....